Τα όρια των ορίων

Όλοι. όσοι είναι γονείς, έχουν να αντιμετωπίσουν το σημαντικό και δύσκολο ζήτημα των ορίων των παιδιών. Σε όλες τις συζητήσεις και ομάδες το θεμα αυτό τίθεται σχεδόν πρώτο, γεγονός που δηλώνει το άγχος και τη σύγχυση που επιφέρει το ζήτημα αυτό.

Είναι σίγουρο ότι τα παιδιά χρειάζονται και επιζητούν ένα οριοθετημένο και ασφαλές πλαίσιο, στο οποίο να λειτουργούν. Έχοντας την αίσθηση μιας σταθερούς και οριοθετημένης βάσης, μπορούν να δοκιμάζουν τον εαυτό και το περιβάλλον τους, να αναπτύσσουν τις ικανότητές τους και ένα αίσθημα αυτεπάρκειας και θετικής αυτοαντίληψης, ουσιαστικά δομικά στοιχεία της προσωπικότητάς τους. Φυσικά, το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να συμπληρώνεται και από αμέριστη αγάπη και υποστήριξη από τους γονείς, καθώς και από την πεποίθηση ότι θα μπορούν να απευθύνονται στους τελευταίους για οποιοδήποτε πρόβλημά τους.

Παρ’ όλ’ αυτά, η διαδικασία ανακάλυψης του εγώ και του κόσμου συνεπάγεται μίμηση γονικών και ενήλικων συμπεριφορών, ισχυρές απαιτήσεις και εκρήξεις θυμού όταν αυτές δεν πραματοποιούνται, και δοκιμασία σχέσεων με ομηλίκους, στις οποίες μπορεί να κυριαρχεί η επιθετικότητα ή/και η βία. Όλα αυτά και πολλά παραπάνω αποτελούν μια πρόκληση για τους γονείς και τους φέρνουν συχνά κοντά στα όριά τα δικά τους, δοκιμάζοντας τις αντοχές και τον ίδιο τον εαυτό τους.

Όταν αποφασίζει να βάλει κάποιος όρια στο παιδί, ιδανικά θα πρέπει να γνωρίζει το λόγο που το κάνει, το πότε και το πώς θα το κάνει, με ποιά μέσα και σε τι αποσκοπεί. Είναι συχνή παγίδα να βάζουμε όρια, γιατί «απλώς μπορούμε», λόγω θέσης ισχύως και να μπαίνουμε σε ένα φαύλο κύκλο, προφανώς για να κάνουμε και τη δική μας ζωή ευκολότερη. Σημαντικότατη επιρροή αποτελεί και το κοινωνικό περιβάλλον, το οποίο «απαιτεί» από το γονιό και το παιδί του συγκεκριμένες συμπεριφορές, και μέσα στο οποίο κάθε άλλος έχει μια άποψη για το τι πρέπει να γίνει.

Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις στη θέσπιση ορίων, ούτε και «νταντάδες αμέσου δράσεως». Κάθε παιδί, και κατ’ επέκταση άτομο, είναι μια εντελώς διαφορετική προσωπικότητα και δεν υπάρχει αντιμετώπιση «one fits all». Σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία του παιδιού, θα πρέπει να επιλέξουμε ποιά  όρια επιθυμούμε να θέσουμε, και να παραμείνουμε αδιαπραγμάτευτοι σε αυτά. Ένα τέτοιο αδιαπραγμάτευτο όριο αφορά στην ασφάλειά του. Δεν μπορούν να γίνουν εκπτώσεις στο συγκεκριμένο τομέα. Από την άλλη πλευρά, δεν θα χαθεί ο κόσμος αν κάποια φορά δεν κοιμηθεί στην ώρα του και θελήσει να καθήσει μαζί μας, ή αν λερωθεί, κάνει φασαρία, το σπίτι άνω κάτω ή φάει και ένα μυρμήγκι (αν το θέλει!).

Οφείλουμε να αφήνουμε περιθώριο στα παιδιά να εκτονώνουν την ενέργεια και την περιέργειά τους, βοηθώντας τα έτσι να αισθανθούν εμπιστοσύνη στον εαυτό και τις ικανότητές τους και να εξερευνήσουν το κόσμο. Παράλληλα, όμως, θα πρέπει μέσω του διαλόγου και κυρίως μέσα από το προσωπικό μας παράδειγμα (εξωλεκτικά ή λεκτικά), να υποστηρίζουμε αυτά που εννοούμε και να υποδεικνύουμε κανόνες και αρχές, σύμφωνα με τις οποίες θέλουμε να λειτουργούμε.

Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στα διπλά μηνύματα, που πιθανόν να περνάμε στα παιδιά και να μην το καταλαβαίνουμε. Για παράδειγμα, αν το παιδί μας χτυπάει τους άλλους ή εμάς, δεν μπορούμε να το δείρουμε και μετά να του πούμε:»μη ξαναχτυπήσεις!!». Τα παιδιά προσέχουν κάθε στιγμή τη συμπεριφορά μας και θα τη μιμηθούν είτε το θέλουμε είτε όχι.

Ακόμη, δεν χρειάζεται να  ενδίδουμε στην κοινωνική πίεση, που περιμένει από εσάς να συμπεριφερθούμε με συγκεκριμένο τρόπο σε κάθε κατάσταση. Ας εμπιστευθούμε το ένστικτό μας για το τι είναι καλύτερο σε κάθε δεδομένη στιγμή και ας κρατάμε πάντα υπόψη μας ότι ο διάλογος και το πραγματικό ενδιαφέρον στα θέματα, που εμφανίζει τώρα το παιδί, θα μας αποζημιώσουν μακροπρόθεσμα.

Ο δρόμος είναι δύσκολος-μήπως να καλέσω τη νταντά εντέλει;

Κατερίνα.